‘We moeten meer oog voor elkaar hebben’

Als je ouders steeds ouder worden, wil je graag dat ze de zorg krijgen die ze nodig hebben. Dat is niet altijd makkelijk, maar dat het op verschillende (creatieve) manieren wel kan, tonen deze drie initiatieven in Nijmegen aan.

Tekst Marlies Mielekamp • Foto Ralph Schmitz

Veel mensen verklaarden mijn man en mij, Marlies Mielekamp, schrijfster van dit artikel, voor gek toen we als mid-vijftigers besloten onze (te) grote twee-onder-een kapwoning met garage te verkopen en een kleinere semi-bungalow met minituin te kopen. Toekomstbestendig, want alles gelijkvloers en over de helft van het huis op de eerste verdieping nog twee kamers en een douche. Dezelfde mensen die onze keuze maar vreemd vonden, kregen inmiddels vaak te maken met ziekte en gebrek. Soms moesten ze in hun grote woning kruipend naar boven en zittend naar beneden als ze bijvoorbeeld een nieuwe knie of heup kregen. Ook het onderhoud van de grote tuin is voor veel van hen teveel werk geworden.

Ook weduwe Ria Bisseling(79, op de foto) koos zo’n dertien jaar geleden voor een kleinere woning waar ze grotendeels gelijkvloers woonde. Toch besloot ze niet zo lang geleden nog een keer te verhuizen. ‘Eigenlijk was ik dat helemaal niet van plan’, vertelt ze, ‘maar het gezin van mijn dochter Tanya kocht onlangs de benedenwoning van een verbouwd monument en toen ik de zolderverdieping zag, was ik verkocht.’
Wat Ria vooral aantrok was de uitstraling van het huis, de ouderwetse badkamer, maar vooral de zolder met een prachtig balkenplafond. ‘Dat herinnerde me aan mijn eerste huwelijksjaren met Jan toen ik boven mijn schoonouders in een vrijstaande woning in Hees woonde.’

Bij dochter op zolder
Ze besloot het appartement te kopen en ze is er blij mee en niet alleen om de uitstraling. ‘Vroeger beweerde ik altijd dat ik nooit bij mijn kinderen wilde wonen. Maar ik merk dat het ook voordelen heeft dat Tanya en haar man Erik zo dichtbij wonen. Zo verbrandde ik onlangs mijn enkel en kreeg ik adviezen van mijn kleindochter Jasmijn die geneeskunde studeert. Ook kan ik bij kleine gebreken veel vragen aan Tanya die arts is. Haar man Erik verzorgt mijn belastingaangifte en heeft me geholpen met het regelen van de hypotheek. Ook  helpt hij bij digitale zaken die ik moet doen.’
Omgekeerd hebben Tanya en Erik er ook voordeel van dat Ria dichtbij woont. ‘Zo laat ze soms onze hondjes uit of neemt pakjes aan die we hebben besteld’, zegt Tanya. ‘Het was ook fijn dat we hulp konden bieden toen ze corona kreeg, dat gaat niet zo makkelijk als je ver weg woont. Mijn moeder is super vitaal en onafhankelijk, we lopen de deur niet plat bij elkaar, maar het is fijn dat we er ook in de toekomst voor haar kunnen zijn.’

Woongroep ‘De Sprong’
Nu hadden zowel wij als Ria koophuizen en het geluk dat we leeftijdsbestendige huizen kónden kopen. Heel anders is dat als je huurt, vooral als je afhankelijk bent van een sociale huurwoning. Veel ouderen wonen in eengezinshuizen met drie slaapkamers van een woningvereniging en zouden eigenlijk best weg willen, maar toekomstbestendige huizen of appartementen zijn voor hen nauwelijks beschikbaar. Een initiatief dat dit wel biedt is woongroep ‘De Sprong’ aan de Keplerstraat in Nijmegen. In 37 appartementen wonen hier 50 mensen van 55 jaar en ouder die verschillende voorzieningen delen en veel samen doen.

Jan (67) en Lianne (62) de Gier woonden in een vrije sectorwoning waar ze sociale contacten misten, vooral omdat veel wijkbewoners jongere tweeverdieners waren die overdag niet thuis waren. Jan:  ‘Toen ik vervroegd met pensioen ging, konden we in verband met de achteruitgang van mijn inkomen in aanmerking komen voor een sociale huurwoning. Het initiatief van ‘De Sprong’ sprak ons erg aan, vooral omdat het hier
makkelijker is contact met elkaar te maken. Daarvoor kregen we een uitnodiging voor  een intake gesprek.’ ‘Daarbij kijken we vanuit beide kanten of we bij elkaar passen, dat bleek bij Jan en Lianne zo te zijn’, vertelt Martha van de Kley (73) van de introductiecommissie.

Koffieochtend
Jan en Lianne wonen er nu een jaar en hebben inderdaad meer sociale contacten dan in de vorige wijk. Daar zijn ook meerdere mogelijkheden voor. Zo is er zondagochtend vanaf 11.00 uur een koffieochtend in de gezamenlijke ruimte waar daarna ook een biertje of een wijntje geschonken wordt en er zijn sjoel- en biljartavonden. ‘Het is allemaal vrijblijvend,’ vertelt bestuursvoorzitter Els van Zundert (74). ‘Je kan hier ook gewoon je deur achter je dicht doen en verder niet meedoen met activiteiten, maar het is fijn dat de mogelijkheid er is.’
Martha: ‘Toen mijn man overleed had ik minder aanspraak in de buurt. Hier heb ik in de elf jaar dat ik er woon, drie goede vriendinnen gekregen. Dat lukte niet in de rijtjeswoning waar ik woonde. Hier is iedereen belangstellend.’

Janny Werts(66) is secretaresse van de vereniging en zij let bijvoorbeeld op haar buurman. ‘Hij hangt elke avond een oranje lint aan zijn voordeur, hangt die er nog om 11 uur ’s ochtends dan bellen we bij hem aan. Een paar keer deed hij niet open en toen heb ik de sleutel bij een andere buurman gehaald en zijn we samen naar binnen gegaan. Hij bleek slecht geslapen te hebben en nog in bed te liggen.’

Een activiteitencommissie organiseert naast de wekelijkse activiteiten ook zaken zoals een kerstbingo, een paasbrunch of een kerstdiner. In de beginfase, 27 jaar geleden, waren er meer gezamenlijke activiteiten vertelt Dinie Mulder(85) die samen  met zeven anderen vanaf het begin in ‘De Sprong’ woont. ‘Toen hebben we de gezamenlijke tuin aangeplant en onderhielden die ook. En we maakten de gemeenschappelijke ruimte schoon. Dat is nu allemaal uitbesteed en daar betalen we met zijn allen voor.’
‘Het is zo jammer dat er niet meer van dit soort woonvormen zijn in de sociale huursector’, zegt voorzitter Els. ‘Jammer genoeg worden initiatieven vaak gegund aan projectontwikkelaars die er dure appartementen plannen, voor mensen met minder inkomen zijn die niet toegankelijk.’

Living-Inn
Zo’n project is Living-Inn in Nijmegen Noord. Daar worden eind dit jaar 210 appartementen voor senioren opgeleverd, daarnaast 70 starterswoningen en 78 zorgappartementen die bestemd zijn voor langdurige zorg.

Trees Besjes-De Haan (82) woont al 38 jaar in een koophuis met vier slaapkamers en een grote zolder in Tolhuis. ‘Met mijn buurman had ik het er al vaker over om kleiner te gaan wonen. Een tijdje geleden kwam hij bij me en zei:  “Trees, ik heb een optie genomen op een appartement in Lent en heb meteen een optie voor jou voor het huis naast me genomen”. Ik schrok daarvan, maar toen ik het mijn kinderen vertelde waren ze meteen enthousiast. Zij wonen verder weg en maakten zich zorgen over me in dat grote huis en zeiden al vaker: “Mam kijk nou eens uit naar een appartement”.’

Wat Trees over de streep trok was dat er in het gebouw ook een huisarts en een fysiotherapeut komen.  ‘Het is ook fijn dat er een zwembad is en ik vlakbij de stad woon. En dat ik met bus 331 rechtstreeks naar het wijkcentrum in Meijhorst kan waar ik elke donderdagmiddag bridge. Ik hoop stiekem dat bij ons op de galerij meer bridgers zijn zodat we ook thuis een groepje kunnen vormen.’

Ze maakt zich wel zorgen over alles wat nog moet gebeuren zoals het wegdoen van allerlei meubels, de verhuizing en de hoge prijs van haar appartement, bijna 1500 euro. ‘Mijn kinderen vinden dat onzin. Zij zeggen dat ik het makkelijk kan betalen na de verkoop van het huis en vinden het belangrijker dat zij zich geen zorgen meer over mij hoeven te maken.’

Naast ouderen komen er ook starters in het project. Zij kunnen appartementen huren beneden de huurtoeslaggrens, maar dienen wel hand- en spandiensten te verlenen aan de senioren in het gebouw. Trees is ook blij dat er binnen Living-Inn appartementen voor langdurige zorg zijn waar ze eventueel later terecht zou kunnen.

‘Dat is jammer van onze woongroep’, vertelt Els van ‘De Sprong’. ‘Als je hier 24-uurs zorg nodig hebt, zal je helaas naar een andere oplossing moeten kijken…’ Tanya Bisseling vindt het fijn om te horen dat er ook projecten voor ouderen zijn waar men op elkaar let. ‘We moeten meer oog voor elkaar hebben.’