Angst door ruzie met de buren

Veiligheid is een groot goed. Thuis en op straat. In je eigen woning jezelf veilig voelen klinkt logisch, maar dat is het niet voor iedereen. Pauline (53), voelde zich na een incident met de buren zelfs genoodzaakt te verhuizen. Vertrouwen in zowel jezelf als de overheid om gezamenlijk criminaliteit aan te pakken, zijn belangrijke aspecten, stelt Jelkse van Leeuwen, Criminologe024. Ze geeft wat voorbeelden en tips uit haar praktijk.

Foto’s Shutterstock

De rustige straat in Nijmegen waar Pauline woonde, heeft wat weg van een volksbuurt. Bewoners zitten er bij mooi weer vaak in de voortuin en maken dan een praatje voor de gezelligheid.
De buren van Pauline komen uit Servië. In de wintermaanden, van oktober tot ongeveer april, verblijven ze in het buitenland. Hun dochter komt dan regelmatig langs om de planten water te geven en het checken van de post.

Pauline treft in die tijd regelmatig fietsen aan in haar tuin, die direct grenst aan de voortuin van de buren. Tijdens de koude maanden heeft ze daar geen hinder van maar in het voorjaar, als het weer wat warmer begint te worden, merkt Pauline dat ze door de fietsen geen plek heeft om haar stoel in haar voortuin te zetten. Daarop vraagt ze aan de buren, die op dat moment met een redelijk grote groep buiten zitten, of de fietsen misschien ergens anders geplaatst kunnen worden.

Schreeuwen
De dochter van de buren stapt direct ziedend uit de groep naar voren en het lijkt erop dat ze Pauline fysiek wil aanvallen. Haar moeder weet dit te voorkomen door te roepen dat Pauline gehandicapt is. Wat volgt, is een scheldkanonade op 30 centimeter afstand van het gezicht van Pauline. De dochter van de buren roept bovendien dat Pauline haar ouders met rust moet laten, ze zouden hartklachten hebben en Pauline zou anders wellicht straks zomaar hun dood op haar geweten kunnen hebben.

Pauline probeert nog wat terug te zeggen maar zonder succes. Uiteindelijk stopt het geschreeuw, waarschijnlijk omdat Pauline het negeerde. Wel houdt ze een angstig gevoel over aan de intimidatie, notabene op haar eigen terrein. Alleen moeten opboksen tegen een hele familie aan de andere kant van het tuintje, voelt erg naar.

Veilig Thuis
Wat Pauline is overkomen, is erg intimiderend. Er is hier sprake van geweld. Het schelden, intimideren, in de persoonlijke ruimte komen van de ander, kan worden gecategoriseerd onder verbaal en psychisch geweld. Instanties zoals Veilig Thuis, maar ook de politie, gebruiken verschillende veiligheidstaxaties en risicoscreeningen voor het wegen van geweld. Wanneer er sprake is van verbaal, psychisch geweld en intimidatie, kan dit grote gevolgen hebben. Zo was dit ook het geval bij Pauline. Na het incident heeft ze bevend en rillend in haar eigen woning gezeten. Dit zijn duidelijk gevoelens van angst en onveiligheid. Ook geeft Pauline aan dat ze de escalatie totaal niet had verwacht en de mate van voorspelbaarheid speelt ook een rol bij de schrik. De onvoorspelbaarheid zorgt voor een gevoel van onmacht, je wordt ‘overvallen’ door de plots ontstane situatie van geweld.

Angst
De dagen na het incident heeft Pauline dag en nacht gevoelens van onveiligheid beleefd. De buren hadden vaak visite en het huis vol, dit zorgde ervoor dat er veel te horen was. Pauline: “Ik probeerde de geluiden die ik hoorde te interpreteren, daarnaast draaide ik thuis harde muziek”. Verder kwam de dochter van de buren dagelijks op een vast tijdstip naar de woning van haar ouders. Pauline zorgde ervoor dat ze op dat tijdstip de gordijnen dicht had, om te voorkomen dat de vrouw naar binnen kon kijken. De dochter gooide dan sigarettenpeuken in de tuin van Pauline en rond die tijd vond Pauline een kras op haar camper. Aangezien het in dezelfde periode is gebeurd, vermoedt Pauline dat de kras mogelijk door de dochter van de buren op de camper is aangebracht.

Te koop
Wat hieruit naar voren komt, is dat niet alleen gedurende het incident sprake is van psychisch geweld (verbaal geweld), ook de dagen erna is hier sprake van. Dit uitte zich in vermoedelijk een vernieling, pesterijen en daarmee continuering van intimiderende en belagende gedragingen. De psychische gevolgen werden groter. Pauline: “Ik merkte dat ik er fulltime mee bezig was, een constante hoop dat de dochter van de buren niet langs zou komen en ik stond de hele dag in de hoogste stand van paraatheid”.

Psychische gevolgen kunnen lang aanhouden en hardnekkig zijn, wanneer hier niet de juiste aandacht aan gegeven wordt. Pauline geeft aan dat ze genoeg handvaten uit andere therapieën heeft en ze heeft een weg gevonden om ermee om te gaan. Uiteindelijk heeft ze het besluit genomen om haar woning te koop te zetten en te verhuizen, de burenruzie en de nasleep heeft dit besluit beïnvloed.

Herstelgerichte zorg
Zo’n incident met psychisch geweld kan iedereen overkomen en het kan overal plaatsvinden. Ook Pauline had dit niet verwacht, ze woonde in een fijne buurt. Als het je overkomt is het belangrijk om allereerst te zorgen voor veiligheid. Pauline heeft de politie gebeld voor het maken van een melding. Niet om aangifte te doen, maar wel zodat de politie weet wat er gaande is. Dit is een goede eerste stap. Bij onveiligheid is het melden bij de politie van belang, daar kunnen veiligheidsmaatregelen ingezet worden. Zoals een ‘afspraak op locatie’ (AOL). Deze kan je laten aanmaken bij de politie wanneer je je onveilig voelt. De politie ziet daardoor een code bij jouw gegevens staan wanneer je opnieuw belt in verband met onveiligheid en zij kunnen dan direct actie ondernemen.

Ook zijn er strafrechtelijke middelen zoals een contact- of straatverbod mogelijk. Dit is een strafbeschikking die vaak wordt opgelegd bij incidenten van meer structurele aard. En al valt het niet onder huiselijk geweld, buren maken wel onderdeel uit van de sociale kring van een persoon. Het is bij dit soort zaken altijd een optie om naar de dienst ‘advies en ondersteuning’ van Veilig Thuis te bellen (0800-2000). Zij kunnen meedenken wat te doen in het kader van veiligheid.

Is er eenmaal veiligheid gecreëerd, dan is het van belang dat gekeken wordt naar de gevolgen en dat hier aandacht voor is. Al is het maar in de vorm van ventileren, iemand bij wie een slachtoffer zijn of haar verhaal kwijt kan. Gelukkig heeft Pauline hier een weg in gevonden. Pauline: “Ik kies voor mezelf, ik bescherm mezelf. Deze buren veranderen niet, het is verloren energie. Daarom heb ik ervoor gekozen om weg te gaan”. ¶

In verband met privacy- en om veiligheidsredenen is Pauline een fictieve naam.

Criminologe024
Jelske van Leeuwen is criminologe en integraal veiligheidsdeskundige. Naast haar vaste baan heeft zij haar eigen bedrijf: Criminologe024. Daarin is ze gedreven om criminaliteit aan te pakken en de weerbaarheid in gemeenten en regio’s te vergroten.